انواع وب سرویس (API) از دیدگاه تجاری پیچیدگی خاص خود را دارند. آنچه بخوبی درک نشده، این است که اَپی ها (API) در اشکال گوناگونی وجود دارند، بعبارتی هر یک از آنها سطح دسترسی و اهداف مختلفی دارند. این مطلب از اَپی اِکو، تفاوتهای بین اَپی های خصوصی، اشتراکی و باز را شرح میدهد.
انواع وب سرویس (API) از دیدگاه تجاری
بنظر میرسد که تشخیص و تفکیک انواع وب سرویس (API) از دیدگاه تجاری و عمومی کمی مشکل باشد. در ابتدا باید بگوییم که این دو مدل یکسان نیستند. جابجا استفاده کردن این عبارات به احتمال زیاد سبب نتیجه گیری معکوس و آسیب به نشان تجاری و فروش محصولات شما خواهد شد.
برای مثال اغلب، عباراتی از بخش بازاریابی میبینیم مشابه اینکه «ما وب سرویس (API) باز ارائه میدهیم»، در حالیکه آنها نه حتی اَپی عمومی، بلکه اَپی های اشتراکی دارند. مشتریهای نا آگاه نیز این ادعا را باور کرده و محصول را خریداری میکنند. به ویژه این مساله در مواردی بسیار رایج تر است که وب سرویس (API) یک افزودنی برای سرویس به شمار میرود، و نه محصول اصلی.
طبق تخمین‌ها اَپی های عمومی که در کاتالوگها و وبسایتها لیست شدهاند، تنها نمونه‌ای از خروار هستند. اکثریت قریب به اتفاق اَپی ها خصوصی (داخل شرکتها) یا اشتراکی هستند.
استفاده از اتوماسیون را افزایش دهیم!
از وب سرویس (API) خصوصی شروع میکنیم. از نقطه نظر نحوه‌ی ارائه و استفاده، این بخش بسته‌ترین و محدودترین شکل ارائه اَپی ها است. اَپی های خصوصی اغلب برای بهبود کیفیت فرآیند اتوماسیون درون شرکت بین سیستمها ساخته میشوند. به عبارت دیگر، این مدل به یکپارچه سازی اقتصاد درون یک شرکت میپردازد.
پیش از معرفی اقتصاد اَپی (API)، تنها راه استفاده از اَپی ها همین بود (یعنی یکپارچه‌سازی نقطه به نقطه). در گذشته همه‌ی اَپی ها بر مبنای SOAP بودند، اما اکنون ازREST نیز در نوشتن اَپی ها استفاده میشوند.
تجارت را گسترش دهیم، اما با شرکای شناخته شده!
در سطح بعدی، اَپی های اشتراکی را داریم. همانند اَپی های خصوصی، این اَپی ها نیز اغلب از دید عموم مخفی هستند. ممکن است جملات بازاریابی در وبسایت وجود داشته باشد مبنی بر اینکه «ما اَپی ارائه میدهیم» یا حتی بدتر «ما اَپی باز ارائه میدهیم». درصورتیکه در واقع کماکان منظور همان اَپی اشتراکی مخفی است.
اَپی های اشتراکی در اختیار شرکت هایی که آماده ایجاد ارتباطات بیشتر با آنها هستیم قرار می‌گیرند. ممکن است شرکت دیگری از داده های محصول ما برای نشان دادن برنامه‌ی ما به مشتریان خود استفاده کند.
اَپی های اشتراکی توسط شرکای شناخته شده و پیش بینی شده استفاده میشوند (یعنی فقط در صورتیکه از آنها مطمئن باشیم). اگر دو یا چند سیستم از شرکتها را بواسطه اَپی ها (API) به هم متصل کنیم، در واقع خود شرکتها را هم بصورتی تنگاتنگ به متصل کردهایم. ادغام (یکپارچه سازی) شرکت با یک شرکت حسابداری میتواند مثالی از این دست باشد.
در این سطح برخی اهداف احتمالی عبارتند از:
- اتوماسیون فرایندها،
- به حداقل رساندن خطاهای انسانی،
- افزایش کارایی و صرفه‌جویی در هزینه‌ها.
«اَپی های اشتراکی توسط شرکای پیشبینی شده و شناخته شده استفاده میشوند (یعنی فقط درصورتیکه از آنها مطمئن باشیم)»
انواع وب سرویس (API) از دیدگاه تجاری
کاری که این ارائه دهنده های انواع اَپی (API) از دیدگاه تجاری باید انجام دهند ارائه مشخصات اَپی (API) قابل خواندن توسط ماشین است. چرا؟ به این دلیل که شریک (گزینه احتمالی) بتواند اَپی (API) نمونه تولید کند، بطوریکه رفتار محصول اَپی شما را شبیه‌سازی نموده تا بتواند بر این اساس یکپارچه سازی، خود را توسعه دهد.
این کار میتواند یکپارچه سازی را سرعت بخشیده، و همچنین میزان کار شما را کاهش دهد. این موضوع آنها را به سوی اقتصاد اَپی (API) منعطف و باز سوق خواهد داد.
سالهاست که بخش عمومی فنلاند بشکلی عمیق‌تر به استقبال اقتصاد اَپی (API) رفته است. ستون‌فقرات دیجیتال ملی ما مبتنی بر اَپی ها (پلتفرم X-Road) است، و تمامی اَپی ها (API) در آن سطح که روی X-Road هستند، همگی اَپی های اشتراکی هستند.
عمومی شویم – نوآوری و جهانی شدن ضروری است!
سومین سطح، اَپی های عمومی هستند. این اَپی ها در کاتالوگها لیست شدهاند و به هیچ عنوان مخفی نیستند. این سطح شامل اَپی های باز و اَپی های تجاری است. تعریف اَپی (API) باز عبارتست از:
نوعی از اَپی (API) که تمامی ویژگیها و امکانات آن عمومی بوده و میتواند بدون هیچگونه محدودیت بازدارنده و یا پیش‌شرطی استفاده شود (برای مثال،بتوان برنامه کاربردی ساخت که از این اَپی (API) استفاده کند، بدون آنکه نیاز به اخذ تأییدیه صریح از ارائه دهنده اَپی و یا پرداخت اجباری هزینه های صدور مجوز داشته باشد.).
نسخه رایگان انواع وب سرویس (API)
از طرفی اَپی های عمومی و در عین حال تجاری نیز وجود دارند. استفاده از آنها رایگان نیست و عموما دارای هزینه اشتراک یا مدل تجاری «هزینه به ازای میزان استفاده» هستند. اَپی های تجاری (اگر به درستی ساخته شوند) شامل یک نسخه رایگان هستند.
این نسخه رایگان یک دسترسی آزاد، ولی محدود به اَپی (API) ارائه میدهد. با وجود این امکان، مشتریها میتوانند اَپی (API) شما را تست کرده، ببینند که در عمل چگونه کار میکند، ویژگیهای آن را یاد بگیرند و پیش از خرید آن اطمینان حاصل کنند که این اَپی (API) مشکل آنها را برطرف خواهد کرد.
احتمال خرید اَپی های با نسخه رایگان توسط مشتریان، چیزی حدود سه برابر بیشتر از دیگر نمونه هاست.
نسخه رایگان، دسترسی آزاد محدودی از اَپی تجاری ارائه میدهد، و احتمال خریداری آنها توسط مشتریان نسبت به اَپی های تجاری بدون نسخه رایگان، سه برابر بیشتر است.
API تجاری و API باز
البته اَپی های تجاری (نسخه رایگان) و اَپیهای باز باید قابلیت ارائه خدمات بصورت خودکار را داشته باشند. به عنوان مثال مشتریان برای دریافت اسناد یا کلیدهای اَپی به شما ایمیل نمیزنند، بلکه همان لحظه آنها را می‌خواهند!
این همانجایی است که اَپی سوییچ مانند اَپی اِکو، ظاهر میشود و ابزارهایی ارائه میدهد تا نیازهای مشتری را بدون تأخیر و مداخله انسانی تأمین کند.
اَپی (API) عمومی، میتواند عاملی برای رشد بسیار زیاد کسب و کار مبتنی بر اکوسیستم با جذب شرکای تجاری پیشبینی نشده باشد.
API سوییچ، انعطاف پذیری را به ارمغان میاورد
ممکن است که شرکت ها با اَپی های اشتراکی شروع به کار کنند و سپس تصمیم بگیرند که آن را به اَپی عمومی تبدیل کنند، و یا اینکه به اَپی خصوصی بازگردند. این مساله بدون اَپی سوییچ (API) میتواند دشوار و هزینه‌بر باشد.
انتقال اَپی از سطح اشتراکی به سطح عمومی در API سوییچ تنها با چند کلیک قابل انجام است.
باید این نکته را در نظر داشت که عموما مشتریان حرکت به سمت دسترسی آزاد را ترجیح میدهند، اما تبدیل اَپی تجاری باز به اَپی عمومی ممکن است منجر به تبلیغات منفی شده، طوفان توئیتری و سونامی ایمیل به سمت بخش خدمات مشتریان شما روانه کند.
واضح است که اگر اَپی به عنوان یک محصول درنظر گرفته شود، اَپی سوییچ میتواند بواسطه ویژگی مدیریت نسخه‌ها در زمان و پول شما صرفه جویی کند.
با API سوییچ میتوان از موارد زیر مطمئن شد:
در دسترس قرار گرفتن مستندات صحیح برای هر نسخه، وجود پورتال اَپی (API)، ارائه خدمات بصورت خودکار برای اَپی های شما، پشتیبانی شبانه روزی توسط روبات اَپی (APIbot) (روبات گفتگو در اسلک یا هر محیط گفتگوی دیگر)، تولید لحظه‌ای کلیدهای API، مدیریت مناسب کاربران، محدودیت سرعت، و بسیاری موارد دیگر.
آپی اِکو اولین API مارکت ایرانی
اَپی اِکو بازاری است که توسعه دهندگان میتوانند در آن اَپی مورد نظر خود را یافته و یا به اشتراک بگذارند. از این طریق ساخت اپلیکیشن با هزینه بسیار کمتری انجام شده و از طرفی فرصت درآمدزایی نیز با اشتراک اَپی ها وجود دارد.